Uważne rodzicielstwo w duchu RIE - podstawy

Podejście do dzieci RIE (czytaj 'raj') jest zdecydowanie moją główną inspiracją na uważne rodzicielstwo. Opiera się ono na szacunku i zaufaniu wobec dziecka od samego początku jego życia. Magda Gerber, współzałożycielka RIE, dążyła do tego, żebyśmy wychowywali dzieci autentyczne, kompetentne i samodzielne. Żeby to osiągnąć, maluchy potrzebują poczucia bezpieczeństwa bazującego na dobrej emocjonalnej relacji z rodzicami. Dlatego RIE zachęca do traktowania dzieci od dnia narodzin tak, aby czuły się one “zauważone” w szczery i autentyczny sposób.

Zobacz też: Czym jest RIE?

PODSTAWA RIE: SZACUNEK ORAZ ZAUFANIE

Założenie RIE jest piękne i proste: jeśli będziemy traktować swoje dzieci ze szczerym szacunkiem i zaufaniem, to one odwzajemnią nam się tym samym.

Magda Gerber podkreślała, że dziecko od pierwszego dnia życia powinno być postrzegane jako odrębna i godna szacunku istota ludzka, a nie jak przedmiot, ‘półprodukt’ czy słodki i mało rozumny bobas. A szacunek powinien być wyrażany przede wszystkim przez sposób, w jaki dziecko traktujemy i do niego mówimy. RIE zachęca do mówienia do niemowlęcia od początku w autentyczny sposób i normalnym językiem, na zadawanie mu pytań i czekanie na jego reakcję/odpowiedź. Szacunek to przykładowo informowanie malucha o tym, co się zaraz stanie lub pytanie, czy ma ochotę pójść na ręce do cioci, którą widzi po raz pierwszy w życiu.

Zaufanie to z kolei wiara w naturalne kompetencje dziecka. A zatem: pozwolenie mu na swobodę ruchu, na rozwój motoryczny w jego indywidualnym tempie, na bycie odkrywcą i inicjatorem zabaw, na wyrażanie własnych emocji, na samodzielne rozwiązywanie konfliktów z rówieśnikami. Z tego powodu RIE zachęca do pomagania dziecku tylko na tyle, na ile jest to niezbędne. Nie chodzi absolutnie o to, żeby zostawić malucha ze słowami “radź sobie sam”. Uważne rodzicielstwo w duchu RIE to zauważanie zmagań dzieci, towarzyszenie im w nich oraz udzielanie minimalnego wsparcia, które pomoże maluchowi uporać się z problemem, a nie sprzątnie mu z drogi wszelkie trudności.

Zobacz też: Co robić, kiedy dziecko nie chce raczkować?
Zobacz też: Co robić, kiedy dziecko nie umie dzielić się zabawkami?

RODZICIELSTWO RIE: FILARY

1. OBSERWACJA

Uważne rodzicielstwo w duchu RIE stawia na pierwszym miejscu obserwację a potem uczenie czegokolwiek dziecka. Magda Gerber zachęcała do tego, aby rodzice skupiali się na tym, co niemowlę chce im przekazać, jak się zachowuje, co oznacza jego płacz. Często w pośpiechu zbyt szybko chcemy uciszyć płacz dziecka i wyciągamy błędne wnioski. Obserwacja wiąże się też nierozerwalnie z zaufaniem w kompetencje dziecka.

2. CZYNNOŚCI PIELĘGNACYJNE JAKO CZAS NAWIĄZYWANIA RELACJI

Przebieranie pieluchy, kąpiele, ubieranie czy karmienie zajmuje rodzicom w pierwszych latach życia malucha ogromnie dużo czasu. Często nie doceniamy wartości tych chwil i traktujemy je jako (czasami przykry) obowiązek. Magda Gerber zachęcała, żeby ten czas wykorzystać na budowanie wspólnej więzi. RIE zachęca więc rodziców do zwolnienia w trakcie tych czynności, do skupienia się na dziecku, nie odwracaniu jego uwagi zabawkami oraz do próby zaangażowania go we wspólną interakcję.

Zobacz też: Co robić, kiedy dziecko nie chce zmieniać pieluchy?

3. ZAPEWNIENIE DZIECKU BEZPIECZNEGO ŚRODOWISKA

Małe dzieci najbardziej lubią przewidywalność. Wtedy wiedzą, czego mogą się spodziewać. Dodatkowo ogromnie ważna jest przestrzeń, w której znajdują się dzieci. Nie będziemy potrafili rozwinąć w sobie pełnego zaufania do dziecka i dać mu szansy na samodzielną zabawę, jeśli ciągle będzie nam towarzyszyć obawa o jego bezpieczeństwo fizyczne. Janet Lansbury, główna promotorka RIE, zachęca do stworzenia tzw. “Yes-space”, czyli zamkniętego miejsca do zabawy z bezpiecznymi zabawkami, w którym niemowlę może swobodnie odkrywać otoczenie (czyli w którym nie słyszy ciagle “nie, tego nie ruszaj!”).

4. CODZIENNY CZAS NA SAMODZIELNĄ ZABAWĘ: WOLNOŚĆ DLA MAŁEGO ODKRYWCY

Zabawa to bardzo poważna sprawa! Poprzez zabawę maluchy rozwijają się w swoim indywidualnym tempie. Magda Gerber wierzyła, że każde dziecko posiada tę naturalną kompetencję. Warto ją pielęgnować poprzez dawanie niemowlętom od pierwszych dni życia czasu na swobodną zabawę w bezpiecznym otoczeniu. Uważne rodzicielstwo to sztuka, aby dziecku nie przerywać i nie przeszkadzać w momentach skupienia:) Jak najbardziej rodzice są zachęcani do tego, żeby towarzyszyć dzieciom w zabawie: ale jako obserwatorzy, a nie inicjatorzy. Zamiast uczyć nowych umiejętności warto zobaczyć i docenić to, co dzieci już potrafią i robią.

Zobacz też: Co robić, kiedy dziecko nie chce się samo bawić?

5. GRANICE

Uważne rodzicielstwo w duchu RIE jest przeciwne dawaniu kar (także karze przymusowego odosobnienia czy tzw. ‘karnego jeżyka), zawstydzaniu dziecka czy odwracaniu jego uwagi. Co zamiast tego? Ustalanie jasno zdefiniowanych granic, informowanie dzieci o naszych oczekiwaniach i przestrzeganie tych granic. Dzieci potrzebują rodziców, którzy są spokojnymi, pewnymi siebie i empatycznymi liderami.

6. UWAŻNE RODZICIELSTWO TO AKCEPTACJA WYRAŻANIA EMOCJI I ZACHĘCANIE DO TEGO

Płacz to komunikat. RIE zwraca ogromną uwagę na to, żeby nie tłumić emocji dzieci i nie winić ich za nie. Także wtedy, kiedy dzieci buntują się przeciwko wyznaczonym granicom.

Zobacz też: Płacz i trudne emocje dzieci. Nie tłum ich. Akceptuj.

7. ROLA MODELOWANIA

I ostatni, ale jeden z najbardziej istotnych punktów: uważne rodzicielstwo oznacza nie tylko większą uważność na dziecko. To także równoczesne zwrócenie uwagi na siebie jako rodzica: jak ja postępuję i jakie ja zachowania pokazuję swojemu dziecku? Dzieci obserwują nas cały czas i wychwytują z naszych słów i gestów więcej, niż byśmy się spodziewali. To my jesteśmy ich najważniejszymi nauczycielami życia, relacji, szacunku, uprzejmości, szczerości. Co z tego, że powtarzamy dziecku, że powinno być cierpliwe, skoro sami co chwila tracimy swoje opanowanie?