Co robić, kiedy niemowlę płacze?

Zanim odpowiem na pytanie, jak postępować, kiedy niemowlę płacze, upewnię się, czy przeczytała(e)ś mój artykuł o tym, jak podejście RIE traktuje płacz dziecka?

Tak? Super! Kontynuuj czytanie tego wpisu 😉
Nie? Koniecznie zacznij od ogólnego wyjaśnienia podejścia RIE do płaczu.

A zatem teraz już wiesz, że Magda Gerber i cały nurt RIE zachęca do odpowiadania na płacz dziecka, jednak nie poprzez gorączkowe tłumienie go i uspokajanie, tylko poprzez uważną obserwację, dialog z dzieckiem i odpowiadanie na jego realne potrzeby. Jak to zrobić w praktyce?

>>>>> Pobierz krótkie podsumowanie: KARTKA NA LODÓWKĘ (PDF) <<<<<

TWOJE NASTAWIENIE JEST KLUCZOWE

Kiedy nauczysz się inaczej postrzegać płacz dziecka oraz bardziej świadomie kontrolować swoje automatyczne reakcje, to Twoja odpowiedź na płacz stanie się naturalnie bardziej uważna i spokojna. Nie będzie Ci wtedy potrzebna żadna ściągawka, co robić, kiedy niemowlę płacze 😉 Dlatego tak ważne jest zrozumienie i akceptacja tego, o czym pisałam w artykule o płaczu.

KIEDY NIEMOWLĘ PŁACZE, PRZEDE WSZYSTKIM USPOKÓJ SIEBIE

Im więcej w nas niepokoju, napięcia, obaw przed reakcją otoczenia, tym bardziej reaktywne, automatyczne i nieprzemyślane będą nasze reakcje.
Pamiętajmy, że nie tylko dziecko zaraża nas swoimi trudnymi emocjami. My także możemy zarazić malucha swoim spokojem! Ważny jest nasz łagodny, spokojny ton głosu oraz delikatne ruchy. Nerwowość bardzo trudno jest ukryć, a dzieci potrafią świetnie wyczuć nasz nastrój.

Zobacz też: Jak radzić sobie ze złością na dziecko?

WSTRZYMAJ SIĘ OD AUTOMATYCZNYCH REAKCJI

Oczywiście, jeśli wiesz, że dziecko może już być głodne, kupka wylewa się z pampersa lub widzisz, że jest chore, to reaguj adekwatnie. Ale jeśli nie masz pewności o co chodzi, to postaraj się nie uciszać malucha na siłę. Wstrzymaj się z podaniem smoczka lub jedzenia i daj dać sobie chwilę oraz przestrzeń na uważność, obserwację i próbę zrozumienia. Pamiętaj, że ciche dziecko nie oznacza spokojne dziecko (Stuart Shanker).

“Nie próbuj tylko i wyłącznie uciszyć płacz. Uszanuj prawo dziecka do wyrażenia swoich emocji i nastrojów. Spróbuj znaleźć źródło dyskomfortu“ Magda Gerber, założycielka RIE

NAWIĄŻ DIALOG Z DZIECKIEM

W jednym z wywiadów Magda Gerber została zapytana, jak postępować, kiedy niemowlę płacze. Odpowiedziała spokojnie i pewnie:
“ - Zapytałabym, dlaczego płacze.
- Trzymiesięczne dziecko?
- Tak. Dziecko, niezależnie od wieku, odpowie na Twoją uwagę, Twój spokojny głos… To doda mu otuchy. Dziecko nauczy się dawać Ci lepsze wskazówki, a Ty nauczysz się lepiej go rozumieć. Tak się rozwija dialog między niemowlęciem a rodzicem.”

Mów zatem oraz pytaj.
Nurt RIE bardzo zachęca dorosłych, żeby od początku traktowali dzieci jako odrębne od nas istoty, które zasługują na szacunek, wyrażenie emocji i wysłuchanie. Mówienie pomaga też opiekunom, bo łatwiej zachować wtedy spokój. Oto kilka przykładów inspirowanych z książki Magdy Gerber oraz podręcznika RIE:

“Widzę, że odczuwasz jakiś dyskomfort. Chcę zrozumieć, co Ci dolega. Powiedz mi. Ty nauczysz się dawać mi wskazówki, a ja nauczę się je odczytywać.”
“Słyszę, że jesteś niezadowolona. Chciałabym wiedzieć, dlaczego. Może pieluszka jest mokra? Nie sądzę, żebyś była głodna, bo jadłaś przed chwilą. A może za długo Cię już trzymam i chciałbyś na chwilę poleżeć na plecach?”
“Zastanawiam się, czy jesteś taka zmartwiona, bo dzisiaj dużo się działo? Byliśmy w odwiedzinach, widziałaś nowe twarze, czułaś nowe zapachy, było głośno.”
"Może masz mokrą pieluszkę? Nie, pielucha wydaje się sucha. Jadłeś też przed chwilą. Może potrzebujesz sobie odbić jeszcze raz?"

Im częściej dziecko słyszy takie pytania, tym szybciej rozwinie umiejętność lepszego komunikowania, o co mu chodzi. Będzie wiedziało, że go słuchamy 😉 Niemowlę potrafi zrozumieć więcej niż nam się wydaje.

NIECH DZIECKO CZUJE TWOJĄ OBECNOŚĆ

Nie powinno się ignorować płaczu ani zostawiać wtedy niemowlęcia samego. Choć jestem też przekonana, że jeśli rodzic nie potrafi uspokoić się w akompaniamencie głośnego płaczu, to lepiej będzie, jeśli na chwilę odetnie się od tej sytuacji. Nawet jeśli nikt nie może go zastąpić, to po upewnieniu się, że dziecko jest bezpieczne, można wyjść na chwilę do drugiego pokoju lub założyć stopery. Jeśli tylko tak rodzic potrafi znaleźć wewnętrzny spokój i siły, aby być wsparciem dla malucha, to jest to najlepszym rozwiązaniem dla obojga.

Ale starajmy się jak najczęściej pokazać dziecku, że jesteśmy obok i staramy się go zrozumieć.

“Jestem obok Ciebie. Nie mogę zabrać tych emocji od Ciebie, ale słucham Cię.”
“Słucham Cię i chcę zrozumieć. Chcę Cię lepiej poznać i Twoje emocje.”
“Jeśli mogę Ci jakoś pomóc, to chcę to zrobić. Ale chciałabym znaleźć to rozwiązanie razem z Tobą.”
“Tak dużo masz mi do powiedzenia. Jesteś zmartwiona. Chcę Cię zrozumieć. Jestem obok.”

ODETNIJ SIĘ OD NIEPOKOJU TOWARZYSZĄCYCH WAM OSÓB

Kiedy niemowlę płacze, otoczenie zazwyczaj mocno reaguje. Czasami to niepokój i próby uspokojenia na siłę, a czasami zdenerwowanie i określanie dziecka mianem “marudy” czy “niegrzecznego”.
Jeśli tylko to możliwe, to przenieś się z dzieckiem do osobnego pomieszczenia lub chociaż usiądź w dalekim kącie, żeby mieć większy spokój i prywatność. Jak już pisałam wielokrotnie, nie zmienimy innych. Realny wpływ mamy tylko na siebie. A takie reakcje otoczenia powodują większy stres Twój i dziecka. Podobnie, jak w przypadku publicznej histerii, ja zawsze staram się odejść z dzieckiem od innych, aby w spokoju móc udzielić mu wsparcia.

Jeśli niepokoją Cię bardzo reakcje otoczenia, to powtarzaj sobie w duchu, a może i na głos, jakąś mantrę, np. “Niepłaczące dziecko wcale nie oznacza szczęśliwe dziecko”.

PAMIĘTAJ O RUTYNIE I UNIKANIU NADMIARU BODŹCÓW

Pamiętajmy, że maluchy mają wiele powodów do bycia zmęczonym i zestresowanym - wizytami / wyjściami / światłami / dźwiękami. Trzymanie się rutyny i unikanie przestymulowania jest dobrym pomysłem, kiedy niemowlę płacze często. Warto wtedy przez jakiś czas spróbować wyeliminować nadmiar bodźców, ograniczyć lub skrócić wizyty i dbać o spokojny porządek dnia.

DBAJ O SIEBIE

Towarzyszenie, kiedy niemowlę płacze oraz akceptowanie jego emocji, jest bardzo trudne. Dodatkowo dzieci często więcej płaczą wieczorami, kiedy sami jesteśmy wykończeni po całym dniu. Szukaj więc pomocy i wsparcia u innych. Dbaj o swoją regenerację.

Skup się też na perspektywie. Na tym, że płacz jest zdrowy, dobry i potrzebny. Dzięki niemu jest duża szansa, że nasze dzieci nie będą potrzebować psychoterapeutów jako dorośli ludzie.
A jeśli czasami jakiś dzień da nam tak bardzo w kość, to nie zapominajmy o skutecznej terapii, jaką jest… porządne wypłakanie się 😉

NIE OD RAZU KRAKÓW ZBUDOWANO

Staraj się zatem nie dawać dziecku znać, że jego uczucia są nieodpowiednie / niebezpieczne / niekomfortowe dla Ciebie. To pierwszy krok na drodze do budowania relacji z niemowlakiem. Jasne, że czasami zdarzy się zareagować automatycznie i nerwowo, bo jesteśmy ludźmi. Ale jeśli będziemy pracować nad swoim nastawieniem, że płakanie jest zdrowe i normalne, to szybko zobaczymy zmianę w swoich reakcjach.

Pewnie nie uda Ci się wyrobić takiego podejścia do płaczu szybko, łatwo i przyjemnie. To proces. Dla mnie to też to ciągle wyzwanie. Ale widzę, że z każdym dzieckiem idzie mi coraz lepiej 🙂 Im bardziej akceptuję ich płacz, tym swobodniej przychodzi mi akceptacja również własnych emocji oraz dawanie dzieciom mojej kojącej obecności.